Madaxweynihii hore ee Pakistan General Pervez Musharaf, oo xukunka ku qabsaday afgambi 1999-kii, ayaa geeriyooday isaga oo 79 jir ah.
Hogaamiyihii hore – oo ahaa madaxweyne intii u dhaxeysay 2001 iyo 2008 – ayaa u dhintay xannuun muddo dheer hayay, sida lagu sheegay bayaan ka soo baxay ciidamada dalkaas.
Wuxuu ka badbaaday isku day dil oo badan, wuxuuna isku arkay Nin Liishaanku saaran yahay oo ay halgan kula jiraan Islaamiyiinta mayalka adag iyo reer galbeedka.
Wuxuu taageeray Maraykanka “dagaalkii argagixisada” ka dib 9/11 iyada oo mucaarad weyni gudaha kaga kacsan yahay.
Sannadkii 2008dii ayaa lagaga adkaaday doorashooyinkii, waxaanu dalka ka baxay lix bilood ka dib.
Markii uu soo laabtay 2013-kii si uu isku dayo in uu doorashada u tartamo, waa la xidhay waxaana laga mamnuucay in uu istaago. Waxaa lagu soo oogay khiyaano qaran waxaana lagu xukumay dil isaga oo maqan inkasta oo go’aanka la buriyay wax ka yar bil kadib.
Sannadkii 2016-kii ayuu Pakistan ka dhoofay oo uu u tagay Dubai si uu daaweyn u raadiyo, tan iyo xilligaasna waxa uu musaafuris ku ahaa dalkaas. Hadaba waa kuma Pervez Musharaf?
ISHA SAWIRKA GETTY
Xirfadda siyaasadeed ee Pervez Musharaf, waxa lagu qeexaa taliyihii ugu dambeeyay ee militariga Pakistan.
Ka dib markii uu xukunka ku qabsaday afgambi 1999-kii, wuxuu xilka ka tuuray dawladii Ra’iisal Wasaare Nawaz Sharif.Waxaa xusid mudan, in uu isbahaysi la samaystay Maraykanka, isaga oo ku andacoonayey in ay ka caawinayso casriyaynta Pakistan iyo horumarinta dhaqaalaha.
Laakiin sannadkii 2008dii, askarigan xirfadda badan lagaga adkaaday doorashadii waxaana lagala wareegay xafiiska. Mihnadiisa siyaasadeed waxay ugu dambeyntii ku dhammaatay ceeb iyo xadhig:
Pervez Musharraf waxa uu ku dhashay Delhi 11 Ogosto 1943, laakiin markii ay Pakistan ka go’day Hindiya Musharaf qoyskiisu waxay ku biireen malaayiin kale oo Muslimiin ah oo abuuray Pakistanta cusub 1947 ka dib markii uu dhammaaday xukunkii Ingiriiska.
Waxa uu iskuul ku qaatay Karachi iyo Lahore ka hor inta aanu galin Akademiyada Militariga Pakistan 1961kii.
Waxa uu ka soo shaqeeyay dagaalkii Indo-Pakistan ee 1965-kii iyo dagaalkii labaad ee u dhexeeyay labadan shan sano ka dib, wakhtigaas oo uu ahaa taliye shirkadeed.
Musharaf ayaa xilka ugu sareeya qabtay sanadkii 1998-dii markaas oo taliyihii ciidamada Pakistan Gen Jehangir Karamat uu is casilay laba maalmood ka dib markii uu ku baaqay in ciidamada la siiyo door muhiim ah habka go’aan qaadashada ee dalka.
Dad badan oo indha indheeya ayaa iscasilaada u qaatay in ay calaamad u tahay in awooda siyaasadeed ee Ra’iisal Wasaare Nawaz Sharif ay noqotay mid ku filan si loo sugo mustaqbalka fog ee maamulada rayidka ah.
Bishii Oktoobar 1999-kii, ra’iisul wasaare Sharif ayaa isku dayay inuu ka eryo Musharaf xilkiisa, balse waxaa tallaabadaas ka hor-yimid saraakiisha sare ee ciidamada.
Musharaf oo xiligaas dalka ka maqnaa ayaa si deg deg ah ugu soo laabtay Pakistan oo uu xukunka kula wareegay afgambi aan dhiig ku daadan – isaga oo qaatay darajada madaxa fulinta.
Madaxweynihii Pakistan Rafiiq Tarar ayaa xilka sii hayay ilaa bishii June 2001 markaas oo Musharaf uu si rasmi ah isu magacaabay inuu noqdo bedelkiisa.
Burburintii xagjirnimada
Hogaamiyihii Pakistan, Musharaf waxa ay ahayd in uu la tacaalo dhibaatadii dalkiisa ka soo gaadhay weeraradii 11-kii Sebtembar 2001 taas oo Islaamka loo tirinayeu.
Waxa la xasuustaa maamulkii xilligaas ee Maraykanka George W Bush hadalkiisii ahaa “Adiga ama annaga ayaad nala jirtaa ama waad naga soo horjeedaa”. Markaa Musharaf waxa uu u leexday in uu taageero ololaha milatari ee Maraykanku hogaaminayo ee lagaga saarayo taliska Taliban ee dariska la ah Afgaanistaan.
Bishii Janaayo 2002, wuxuu soo saaray cambaareyn xooggan oo ku saabsan xagjirnimada, isaga oo ballan qaaday inuu la dagaallamo argagixisada Islaamiga ah ee Pakistan. Waxa uu sidoo kale mamnuucay dhammaan lacagaha dibadda laga bixiyo ee masaajidda iyo xarumaha waxbarashada Islaamka, wuxuuna xaddiday tirada ardayda ajnabiga ah ee Pakistan u imanaysa barashada diinta Islaamka.
ISHA SAWIRKA,
Pakistan waxa ay xulafo muhiim ah la noqotay madaxweynihii Maraykanka George W Bush ee “la dagaalanka argagixisada”
.
Bishii Oktoobar 2002, isbahaysi taageersan Musharraf ayaa ku guuleystay aqlabiyadda kuraasta baarlamaanka, inkastoo mucaaradku ay si hufan u hor istaageen wax dacwad ah oo ka socday Baarlamaanka Qaranka muddo ka badan 12 bilood.
Laba sano ka dib, waxa uu heshiis la galay isbahaysi xisbiyo Islaami ah oo arkay in la meel mariyey tallaabo sharci ah inqilaabkiisii 1999 una ogolaatay in uu sii ahaado ciidanka oo uu sii haysto darajada madaxweynaha.
Cadaadiska lagu hayo xukunkiisa ayaa kordhay sanadkii 2007 ka dib go’aankii uu shaqada kaga joojiyay guddoomiyihii maxkamadda sare Iftikhar Muhammad Chaudhry, isaga oo ku eedeeyay musuqmaasuq.
Mudaaharaad ballaadhan oo ay sameeyeen qareennada dalka ayaa la arkayay in maxkamadda sare ay ugu dambeyntii dib u soo celisay guddoomiyihii maxkamadda sare oo meesha ka saartay dhammaan eedeymaha ku saabsan dhaqan-xumada.
ISHA SAWIR
Bishii Luulyo 2007, ciidanku waxay go’doomiyeen masaajidka cas ee Islamabad, kaas oo hoggaamiyayaashiisa iyo ardaydiisu ay si joogto ah u cambaareeyeen siyaasadda Musharaf ee reer galbeedka.
Arday hubeysan ayaa maalmo la dagaalamay ciidamada, ka hor inta aan la weerarin dhismaha ciidamada ayaa howlgal ay ku dileen in ka badan 100 qof.
Bishii Nofembar ee sanadkaas, Musharaf wuxuu qaatay waxa noqon doona go’aan masiiri ah – wuxuu soo rogay xaalad degdeg ah.
Isku daygiisa uu ku doonayo in uu ku laalo dastuurka isla markaana uu ku beddelo guddoomiyaha maxkamadda sare Iftikhar Chaudhry ayaa timid bil kadib doorasho lagu murmay oo uu ku soo noqday madaxweyne. Laakin soo rogidda xukunka degdega ah ayaa sidoo kale ka dhigtay inuu iska hor imaado mucaaradka iyo qaar ka mid ah saaxiibadiisa muhiimka ah ee caalamiga ah – caannimadiisiina hoos ayay u dhacday.
Markii xukunka laga riday
Ka dib doorashooyinkii horaantii 2008dii, xisbiga Bhutto ee Pakistan People’s Party ayaa xukunka ku qabsaday madaxa isbahaysiga xukunka oo ay ku jiraan xisbigii Nawaz Sharif, oo Musharraf uu xilka ka tuuray 1999. Waxay bilaabeen dhaqdhaqaaqyo ay ku qasbayaan madaxweynaha inuu iscasilo oo ay bilaabaan hannaan. ee xil ka qaadista.
18-kii Ogosto 2008, Musharaf ayaa khudbad dheer oo uu jeediyay ku sheegay in uu xilka iska casilayo, isagoo markaasi ku difaacay go’aannadii uu qaatay.
ISHA SAW
Musharaf waxa uu ahaa shakhsi kala qaybin ku ah siyaasadda Pakistan
Waxa uu ka fadhiistay wax u muuqday nolol degan London iyo Dubai, balse ma qarin in uu doonayo in uu soo laabto.