Kooxaha kacdoonka wada ee laga tirada badan yahay ayaa weerar ku qaaday xarumaha amniga Myanmar todobaadkan horaantiisii, waxa sidaa sheegay dadka deegaanka, fallaagada iyo sarkaal kale, iyada oo dagaalku uu ka qarxay laba jiho oo cusub, kumanaan qofna ay u gudbeen dalka deriska la ah ee Hindiya iyaga oo badbaado raadinaya.
Taliska militariga Myanmar ayaa wajahaya tijaabadii ugu weyneyd tan iyo markii uu xukunka kula wareegay afgambi 2021. Saddex urur oo ka tirsan qowmiyadaha laga tirada badan yahay ayaa ciidamadoodu qaadeen weeraro abaabulan dabayaaqadii bishii Oktoobar, iyaga oo qabsaday qaar ka mid ah magaalooyinka iyo xarumaha militariga.
Madaxweynaha militariga ayaa todobaadkii hore ayaa sheegay in Myanmar, oo ah dal le’eg Faransiiska, ay halis ugu jirto in ay kala googodo sababta oo ah jawaab-celinta aan waxtar lahayn ee Milateriga. Jeneraaladu waxay sheegeen inay la dagaalamayaan “argagixisada.”
Mid ka mid ah saddexda kooxood ee falaagada ah ee isbahaysiga ah, Ciidanka Arakan (AA), oo u dagaallamaya ismaamul weyn oo ka jira Gobolka Rakhine ee galbeedka Myanmar, ayaa qabsaday fadhiisimo ku yaalla aagga Rathedaung iyo Minbya, oo qiyaastii 200 km (124 mayl) u jira, sida uu sheegay afhayeenka AA Khine Thu. Kha ayaa yidhi.
“Waxaan ka qabsanay fadhiisimaha qaar, dagaalkuna wuu sii socdaa meelo kale,” ayuu yidhi.
Mid ka mid ah dadka deegaanka Rathedaung ayaa sheegay in rasaas la maqlay ka hor waaberigii isniinta kadibna ay xigtay saacado madaafiic ah, iyada oo la arkayay ciidamada oo xidhay wadooyinka soo gala goobtaasi, isla markaana xoojiyay dhismooyinka maamulka.
Dagaallada ayaa sidoo kale ka dhacay gobolka Chin, oo xuduud la leh Hindiya, markii fallaagada ay weerareen laba xero oo ciidan, sida uu sheegay sarkaal Hindi ah iyo laba ilo oo xog ogaal u ah weerarka.
Ku dhawaad 5,000 oo qof oo ka soo jeeda Myanmar ayaa u tallaabay gobolka Mizoram ee dalka Hindiya si ay gabaad uga galaan dagaalka, sida uu sheegay James Lalrinchhana, oo ah guddoomiye ku xigeenka degmo ku taal xadka Myanmar.
Gobolka Chin, oo sanado badan nabad ahaa, ayaa waxaa ka dhacay dagaal ba’an kadib afgambigii 2021-ka oo kumanaan qof oo shacab ah ay hub u qaateen maamulka militariga.
Afhayeen u hadlay milatariga Myanmar si degdeg ah ugama jawaabin fariimaha ay ku doonayeen inay faallo ka bixiyaan dagaalkii ugu dambeeyay.
Milatari xad dhaaf ah
Dagaalkan cusubi waxa uu dhabar jab kale ku noqon doonaa ciidamada xoogga dalka iyada oo mucaaradka hubaysan ee ka soo horjeeda xukunka Milateriga ay sii kordhayaan miisaan iyo xoogba.
Weerarkii isku dhafka ahaa ee ka dhanka ahaa ciidamada militariga ee ka bilaawday 27-kii Octobar ee gobolka Shan ee waqooyi bari ayaa lagu arkay magaalooyin dhowr ah iyo in ka badan 100 fadhiisimo oo militari ah oo lagala wareegay meel u dhow xadka Shiinaha.
Weerarada lagu qaaday xarumaha magaalooyinka ayaa sidoo kale ka dhacay gobolka Sagaing ee badhtamaha Myanmar, dhanka galbeed kaga beegan Gobolka Shan, halka iska horimaadka ka dhacay gobolka Kayah ee dariska la ah koonfurta uu sababay burburka diyaarad dagaal Sabtidii.
Fallaagada ayaa sheegtay inay soo rideen diyaaradda, iyada oo ciidamadu ay sheegeen inay cilad farsamo ku timid.