Kuuriyada Koonfureed ayaa sheegtay in Shiinaha uu si qasab ah dib ugu celiyeen “tiro badan” oo ka goostay Kuuriyada Waqooyi.

Arrintan ayaa daba socota warbixino dhawaan ka soo baxay hay’adaha xuquuqul insaanka oo sheegaya in ilaa 600 oo qof oo u dhashay Kuuriyada Waqooyi dib loo celiyay.

Seoul ayaa Jimcihii sheegtay in wararkaasi ay u muuqdaan kuwo run ah, balse ma aanay xaqiijin tirada saxda ah ee dib loo celiyay.

Human Rights Watch (HRW) ayaa sheegtay in kuwa soo goostay oo u badan haween ay waajihi karaan xabsi, tacaddi galmo ama xitaa dhimasho marka ay dib ugu soo laabtaan Waqooyiga.

Ilo-wareedyo ku sugan dalka Shiinaha ayaa ku warramaya in boqolaal qof la saaray gawaadhi lagana diray xarumaha lagu hayo ee Kuuriyada Waqooyi habeenkii Isniinta.

“Mowqifka dowladdu waa inaan sinaba dadka Kuuriyada Waqooyi ee dibadda ku nool si qasab ah dib loogu celinayo dalkooda iyaga oo aan rabin, sidaa waxa yidhi Mr Koo oo Kuuriyada Koonfureed ah.

Qaraarkii Non-refoulement wuxuu la macno yahay in qaxootiga iyo magangelyo-doonka aan lagu celin dalalka ay la kulmi karaan cadaadis.

Mr Koo ayaa sheegay in Kuuriyada Koonfureed ay u mudaharaadday Shiinaha ayna ku celisay mowqifkeeda. Wuxuu ka gaabsaday inuu tafaasiil dheeri ah bixiyo.

Ergeyga gaarka ah ee Qaramada Midoobay u qaabilsan xuquuqul insaanka ee Kuuriyada Waqooyi Elizabeth Salmon ayaa ku qiyaastay in ilaa 2,000 oo Kuuriyada Waqooyi ah lagu hayo Shiinaha si ay uga gudbaan xadka.

Shiinuhu ma aqoonsana dadka ka soo goosta Kuuriyada Waqooyi inay yihiin qaxooti. Waxay ku andacoonaysaa inay yihiin “muhaajiriin dhaqaale” waxaanay leedahay siyaasad dib loogu celinayo, inkasta oo codsiyo uga yimid dawlado shisheeye iyo hay’adaha xuquuqul insaanka inay dib u eegaan mowqifkeeda.

Mar wax laga weydiiyay dib u celinta la sheegay, af hayeenka wasaaradda arrimaha dibadda Shiinaha Wang Wenbin wuxuu sheegay Khamiistii in aanay jirin “wax loogu yeedho dad ka goostay Kuuriyada Waqooyi’ oo Shiinaha yimi. Waxa uu sheegay in Beijing ay ilaaliso  Mas’uuliyada ku wajahan Kuuriyada Waqooyi ee ku saabsan kuwa si sharci darro ah ku soo gala Shiinaha ee dhaqaale doonka ah, sida ay sheegtay Reuters.

Walaaca ku saabsan soo celinta qasabka ah ee kuwa ka soo goosta Kuuriyada Waqooyi ayaa sii kordhay tan iyo markii Pyongyang ay ku dhawaaqday in dib loo furayo xuduudaheeda bishii Agoosto, ayay tidhi HRW. Laga soo bilaabo July 2021, waxay xaqiijisay dib u celinta ku dhawaad ​​170 wadar ahaan.

HRW waxa ay intaa ku dartay in dadkii ugu dambeeyay ee soo laabtay ay “khatar aad u weyn” ugu jireen in lagu xidho xeryo xoog lagu shaqeysto. Waxa kale oo ay la kulmaan rajada jidh-dil, waayitaan qasab ah iyo dil.

Kooxda xuquuqul insaanka ayaa ku boorisay dowladaha adduunka in ay ” cambaareeyaan soo laabashadii ugu dambeysay ee Shiinaha ayna ku baaqaan joojinta soo celinta qasabka ah ee mustaqbalka”.

Waxa ay sidoo kale ugu baaqday Beijing in ay siiso dadka ka soo goostay Kuuriyada Waqooyi ama ay si badbaado leh ugu gudbaan Kuuriyada Koonfureed ama dalal kale.