In ka badan 8 milyan oo qof ayaa laga helay cudurka qaaxada sannadkii hore, Ururka Caafimaadka Adduunka ayaa sheegay Salaasadii, waana tiradii ugu badan ee la diiwaan geliyo tan iyo markii hay’adda caafimaadka ee Qaramada Midoobay ay billowday dabagalka.
Qiyaastii 1.25 milyan oo qof ayaa u dhintay Qaaxada sannadkii hore, warbixinta cusub ayaa sheegtay, iyada oo intaas ku dartay in TB ay u badan tahay inuu ku soo noqotay in ay ka mid tahay dilaaga cudurrada faafa ugu sarreeya adduunka ka dib markii lagu beddelay xannuunkii COVID-19 intii lagu jiray wakhtigiisii. Dhimashada ayaa ku dhow labanlaab tirada dadka uu dilay HIV sanadka 2023.
WHO waxay sheegtay in dadka ku nool Koonfur-bari Aasiya, Afrika iyo Galbeedka Baasifigga; Hindiya, Indonesia, Shiinaha, Filibiin iyo Pakistan ay yihiin kuwa ugu badan ee ayTB-du saamayso waxaana wadamadaa laga soo sheegay in ka badan kala badh kiisaska adduunka.
“Xaqiiqdu waxa weeye in TB ay wali disho oo ay soo rido dad aad u tiro badan, waa masiibo, marka aan haysano agabkii aan kaga hortagi lahayn, lagu ogaan lahaa, loogana daweyn lahaa,” ayuu yidhi agaasimaha guud ee WHO Tedros Adhanom Ghebreyesus oo hadal uu soo saaray.
Hay’addu waxay kale oo xustay in 400,000 oo qof dad lagu qiyaasay inay qabaan TB-da u adkaysata dawada ama la qabsatay sannadkii hore, in ka yar kala badh ayaana la daaweyey.
Qaaxada waxaa sababa bakteeriya hawadu qaado oo inta badan saamaysa sambabada. Qiyaastii rubuc ka mid ah dadka adduunka ayaa lagu qiyaasaa inay qabaan TB-da, laakiin kaliya 5%-10% ka mid ah ayaa calaamaduhu ka soo baxaan.
Kooxaha u dooda, oo ay ku jiraan Dhakhaatiirta Aan Xuduudka Lahayn, ayaa muddo dheer ugu baaqay shirkadda Maraykanka ee Cepheid, oo soo saarta shaybaadhka TB ee laga isticmaalo waddamada saboolka ah, si ay ugu diyaariso $ 5 baadhitaan kasta si loo kordhiyo helitaanka shaybaadhka. Horaantii bishan, Dhakhaatiirta Aan Xuduudda Lahayn iyo 150 la-hawlgalayaal caafimaad oo caalami ah ayaa Cepheid u diray warqad furan oo ay ugu baaqayaan inay “mudnaanta siiyaan nolosha dadka” iyo inay si degdeg ah gacan uga geystaan sidii baarista Qaaxada looga dhigi lahaa mid caalami ah oo baahsan.