Ugu yaraan 30 qof ayaa ku dhintay tiro intaas ka badanna waa ay ku dhaawacmeen isbuurasho ka dhacday isku imaatin diimeedkii ugu weynaa ee adduunka subaxnimadii todobaadkii hore ee, sida ay booliisku sheegeen, iyada oo malaayiin xujey ah ay ku qulqulayeen biyaha xurmada ah inta lagu guda jiro xafladda Maha Kumbh ee waqooyiga Hindiya.
Sarkaal ka tirsan booliiska Vaibhav Krishna oo ku sugan magaalada Prayagraj ayaa sheegay in 60 kale oo dhaawac ah loola cararay isbitaallada.
Arbacadii todobaadkii hore waxay ahayd maalin xurmo leh xuska Hinduuga ee lixda toddobaad ah, mas’uuliyiintu waxay filayeen in 100 milyan oo qof oo daacad ah ay ku dhaqmaan maydhasho caado ah oo ay ku kulmaan Ganges, Yamuna iyo webiyada Saraswati ee khuraafaadka ah. Hinduusku waxay aaminsan yihiin in qulqulka goobta quduuska ah ay ka nadiifin karto dembiyadii hore oo ay soo afjaraan habka reincarnation.
Isbuurashada ayaa dhacday markii xujaajta ay isku dayeen in ay ka boodaan dhufeysyo loo dhisay socodka ragga barakeysan, sida uu sheegay sarkaalka ugu sarreeya gobolka Uttar Pradesh ee la soo doortay, Yogi Adityanath, ayaa bayaan laga sii daayay ku sheegay.
Sawirka ugu weyn ee dhacdada ayaa ah kumanaanka Hinduuska ah ee dambaska lagu shubay kuwaas oo sameeya socod aad u weyn oo ku wajahan meesha ay ku qubaystaan.
Mas’uuliyiinta Hindiya waxay ku qaadatay in ka badan 16 saacadood inay soo bandhigaan tirooyinka khasaaraha, xitaa iyada oo Ra’iisul Wasaare Narendra Modi uu qiray khasaaraha nafeed, isaga oo ku tilmaamay dhacdada “mid aad looga xumaado” oo uu tacsi u dirayo.
“Si lama filaan ah waxaa riixay dadkii badnaa, waana ku xayiranay, qaar badan oo naga mid ah ayaa dhacnay, dadkii badnaana waa ay noqdeen kuwo aan la xakameynin,” ayay tidhi Press Trust ee wakaaladda wararka India oo soo xigatay xajka Sarojini. “Ma jirin wax fursad ah oo lagu baxsan karo, waayo dhinac walba waxaa jiray is riixid,” ayay tidhi.
Qoysas dhibaataysan ayaa safaf dhaadheer u galay bannaanka isbitaal ka sameysan cooshado, iyaga oo raadinaya in ay helaan warka eheladooda la waayay. Dhar, bustayaal iyo boorsooyin dhabarka lagu qaato ayaa daadsan agagaarka goobtii isbuurashadu ka dhacday.
Malaayiin qof ayaa ku sii qul qulayay goobta Xajka oo 4,000-hektar ah, way is-jiidhayaan, xitaa iyada oo booliisku ay kala hadlayaan cod baahiyeyaasha waaweyn si ay uga fogaadaan is buurasho. Adityanath oo ooliiska ah ayaa ku boorinayey dadka inay ku maydhaan jiinka webiga kale oo aanay gudaha gelin.
“90 ilaa 100 milyan oo xujey ah, ayaa ku sugan goobtaa” ayuu yidhi Adityanath. Qiyaastii 30 milyan oo qof ayaa ku maydhay Arbacadii 28 January 8 subaxnimo ee Arbacadii, ayuu yidhi. Sababta oo Arbacada waxay u tixi geliyaan maalin Muqadas ah.
Xafladda Maha Kumbh, oo la qabto 4-kii sanaba mar, ayaa bilaabatay Jan. 13. Maamulka ayaa filayaa in in ka badan 400 milyan oo qof ay ku soo qulqulaan goobta xajka guud ahaan. Ku dhawaad 150 milyan oo qof ayaa horay uga soo qeyb galay, oo ay ku jiraan Wasiirka Difaaca Rajnath Singh iyo Wasiirka Arrimaha Gudaha Amit Shah iyo dadka caanka ah sida Coldplay’s Chris Martin.
Magaalo teendho ah oo fidsan ayaa laga dhisay jiinka webiga si ay u daboosho malaayiinta booqdayaasha ah, oo leh waddooyin, koronto iyo biyo, 3,000 oo madbakh ah iyo 11 isbitaal.
Ilaa 50,000 oo ka mid ah ciidamada ammaanka ayaa ku sugan magaalada si ay u ilaaliyaan sharciga iyo kala dambeynta oo ay u maareeyaan dadka isugu soo baxay, in ka badan 2,500 oo kamaradood ayaa isha ku haya dhaqdhaqaaqa dadka iyo cufnaanta si ay saraakiishu isugu dayaan in ay ka hortagaan burburinta noocaas ah.
Dhowr hoggaamiye oo mucaarad ah ayaa dhaleeceeyay federaalka iyo dowladda gobolka, oo labaduba ay hogaaminayaan xisbiga Hinduuga ee Modi’ (Hindu Nationalist Party Bharatiya Janata party), waxayna ku eedeeyeen in is buurashada ay keentay “maamul xumo” iyo “dhaqanka VIP” oo loola jeedo la doorbida siyaasiyiinta iyo dadka caanka ah oo keliya.
“Dowladdu waa inay sameysaa qabanqaabo wanaagsan oo lagu daboolayo baahiyaha cibaadada guud,” hogaamiyaha mucaaradka India Rahul Gandhi ayaa ku qoray barxadda bulshada X.
Bandhiga 45-ka maalmood ah ayaa u ah dhacdo dhaqameed muhiim u ah Hindus-ka Hindiya, kuwaas oo ka kooban ku dhawaad 80% dadka dalka in ka badan 1.4 bilyan. Sidoo kale waa dhacdo sharaf u ah Modi, oo xisbigiisa talada haya uu ku faano kor u qaadista calaamadaha dhaqanka Hinduuga.
Damaashaadka Maha Kumbh ayaa hore u lahaa is jiid jiid. Sanadkii 2013, ugu yaraan 40 xujey ah oo ka qeyb galayay xaflada ayaa ku dhintay isbuurasho ka dhacday xarunta tareenada ee Prayagraj.
Is-jiidjiidyada dilaaga ah ayaa caan ku ah agagaarka xafladaha diimeed ee Hindida, halkaas oo dad badan ay isugu yimaadaan meelo yar yar. Bishii July ugu yaraan 116 qof, oo u badan dumar iyo carruur, ayaa dhintay, markii kumannaan qof oo ku sugnaa kulan diimeed oo ku yaal waqooyiga Hindiya ay isku jiidheen xero teendho ah oo ku taal magaalada Hathras.