Madaxweynaha Faransiiska Emmanuel Macron ayaa shalay bilaabay booqasho afar wadan ah oo uu ku marayo qaarada Afrika iyada oo ay sii kordheyso nacaybka ciidamada Faransiisku ay kala kulmeen Mali iyo Burkina Faso. Macron ayaa booqan doona Gabon, Angola, Jamhuuriyadda Kongo, iyo Jamhuuriyadda Dimuqraadiga ah ee Congo iyada oo ay sii kordhayaan mucaaradka gobolka ee ka soo horjeeda faragelinta Faransiiska iyo taageerada xidhiidhka dhow ee Ruushka.
Laba ka mid ah dalalka uu Macron qorsheynayo inuu booqdo – Gabon iyo Jamhuuriyadda Congo – waa dalal uu hore u gumeysan jiray Faransiiska.
Mahamoudou Savadogo, oo ah khabiir dhanka amniga ah oo ka tirsan La-taliyaha Granada ee Burkina Faso ayaa yidhi: “Muddo dheer Faransiisku wuxuu ku naaloonayey xidhiidh awood leh.” “Laakiin waxaa hadda soo baxay dhalinyaro aan aqoon gumeysigii Faransiiska waa inuu Faransiisku keenaa qaab cusub oo uu u hagaajiyo xidhiidhka ay la leeyihiin dowladihiisii hore.”
Ka bixitaanka militariga Faransiiska ee Afrika waxay u ogolaan doontaa dalalkii uu horay u gumeysan jiray inay ugu dambeyntii la wareegaan dowladnimo buuxda, ayuu raaciyay.
Laakiin maadaama uu Faransiisku iska fogeeyay qaarada, dhinacyo kale ayey dalalku u guureen sida kooxda gaarka ah ee militariga Ruushka ee Wagner oo saldhig ka dhigtay Mali iyo Jamhuuriyadda Afrikada Dhexe, halkaas oo lagu eedeeyay tacadiyo ay ka mid yihiin jirdil, kufsi iyo dil.
Aguibou Bouare waa madaxweynaha guddiga qaran ee xuquuqul insaanka ee Mali. Waxa uu qiray eedeymaha loo soo jeediyay kooxda Wagner, laakiin wuxuu sheegay inay ku xidhan tahay gobolka inuu sameeyo baadhitaan madax-bannaan si loo qiimeeyo eedeymaha.
“Imaatinka Wagner ee Afrikada ku hadasha Afka Faransiiska waa natiijada sida uu Afrika ugu fashilmay Faransiisku,” ayuu yidhi Ahmat Yacoub Dabio, oo ah madaxa Xarunta Horumarinta iyo Ka hortagga Xagjirnimada ee Chad.
“Faransiiska ayaa had iyo jeer taageerta kalitalisyada Afrika. Waxay mar walba indhaha ka qarsan jirtay xad-gudubyada xuquuqda aadanaha. Faransiiskana ma dadaalin in uu si qoto dheer u beddelo siyaasadihiisa. ”
Faransiisku waxa uu ku fiicnaan lahaa inuu Afrika ka taageero mashaariicda caafimaadka, kaabayaasha iyo waxbarashada, ayuu raaciyay Dabio.
Khudbadiisa ayuu Macron ku sheegay in aanu aqbalin mas’uuliyadda dhibaatada amni ee ka sii daraysa ee ka taagan Mali, wuxuuna sheegay in aanu ogolaan doonin in Faransiiska uu noqdo mid aan waxba galabsan.