Urur goboleedka Galbeedka Afrika ayaa Sabtidii sheegay in ay cunaqabataynta adag ka qaadi doonaan dalka Niger, xilli ay raadinayso istaraatiijiyad cusub oo ay saddexda dawladood ee ay hoggaaminayaan dawlad-goboleedka Milateriga ay kaga dhaadhicinayaan in ay ka bixin Midowga siyaasadda iyo dhaqaalaha, tallaabadaas oo khatar gelinaysa is-dhexgalka gobolka.
Hogaamiyayaasha Wadamada Galbeedka Afrika ayaa kulan ay isugu yimaadeen si ay uga hadlaan qalalaasaha siyaasadeed ee ka taagan wadamada uu afgambiga ka dhacay kadib markii bishii January ee sanadkan dalalka militariga maamulaan Niger, Burkina Faso iyo Mali go’aankii ay kaga baxeen 15-ka xubnood ee ururka ECOWAS.
Ka dib wadahadalo albaabadu u xidhnaayeen, ECOWAS waxay sheegtay inay go’aansatay in laga qaado Niger cunaqabateynta oo ay ku jiraan xidhitaankii xuduudaha, xannibaadda bangiga dhexe iyo hantida dowladda, iyo sidoo kale joojinta ganacsiga.
War qoraal ah oo ay soo saartay ayay ku sheegtay in arrintan loo sameeyay arrimo bani’aadanimo, balse tallaabadan ayaa loo arki mid debecsan iyada oo ECOWAS ay isku dayayso inay ku qanciso saddexda maamul ee Milateriga inay ku sii jiraan isbahaysiga soo jiray ku dhowaad 50-ka sano. Ka bixitaankooda qorshaysan ayaa la sheegay inuu keeni karo kala fogaansho khariban oo ku imanaya ganacsiga iyo isu socodka adeegyada ururka, kaas oo qiimahoodu ku dhow yahay $150 bilyan sannadkii.
“Ururku waxa uu si dheeraad ah ugu soo jeedinayaa wadamada inay dib u eegaan go’aankooda iyada oo la eegayo faa’iidooyinka ay dalalka xubnaha ka ah ECOWAS iyo muwaadiniintoodu ku dhex leeyihiin bulshada,” ayaa lagu yidhi.
Waxa ay sidoo kale sheegtay in ay ka qaaday cunaqabatayn gaar ah oo saarnayd dalka Guinea oo ay hogaaminayaan ciidamada milatariga ah, kuwaas oo aan sheegin in ay doonayaan in ay ka baxaan ururka ECOWAS balse sida dawladaha kale ee Milateriga ah aanay qorshayn wakhti go’an oo ay xukunka dib ugu celineyaan mid la soo doonto.
Guddoomiyaha komishanka ECOWAS Cumar Touray ayaa sheegay in qaar ka mid ah cunaqabataynta iyo cunaqabataynta siyaasadeed ay wali saaran tahay Niger, isaga oo aan faahfaahin ka bixin.
Goor sii horeysay, Guddoomiyaha ECOWAS ahna Madaxweynaha Nigeria Bola Tinubu ayaa sheegay in ururka ay tahay inay dib u eegaan istaraatiijiyadooda si ay ugu qanciyaan dalal in ay ku soo noqdaan nidaamka dastuuriga ah ee ururka. Wuxuuna ku booriyay wadamada Niger, Burkina Faso, Mali iyo Guinea “in aanay ururka u arkin inuu yahay cadow.”
ECOWAS waxay xidhay xuduudaha waxayna ku soo rogtay tilaabooyin adag Niger sanadkii hore ka dib markii askartu ay xidheen madaxweynihii dalkaa Mohamed Bazoum 26-kii July ayna dhiseen dowlad ku meel gaar ah, taas oo ka mid ahayd taxanayaal militari oo dhowaan la wareegay saddex dal taas oo banaanka soo dhigtay awood la’aanta midowga ECOWAS oo joojin kari waayey dimoqraadiyada wadamada.
Inqilaabka Niger ayaa daba socday laba ka horeeyey oo ka dhacay dalalka deriska la ah Mali iyo Burkina Faso saddexdii sano ee la soo dhaafay, taas oo keentay in dalalkani ay ka baxaan gumaysigii hore ee Faransiiska iyo xulafada kale ee reer galbeedka. Milateriga ayaa sidoo kale la wareegay talada dalka Guinea 2021-kii.