Sarkaal ka tirsan ciidamada badda Hindiya ayaa qirtay in waddanku uu lumiyay diyaarado dagaal oo ay duqeeyeen Pakistan intii lagu guda jiray iska horimaadkoodii bishii May, wuxuuna sheegay in khasaaruhu uu ka dhashay “caqabado” ay ku soo rogtay ciidamada Hindiya ee dowladda New Delhi.
Kabtan Shiv Kumar, oo ah u qeybsanaha difaaca ee safaaradda India ee Jakarta, ayaa faallooyinka ka sheegay siminaar ka dhacay Indonesia 10-kii Juun. Sheegashada Kumar ayaa duufaan siyaasadeed ka dhalisay Hindiya, halkaas oo xisbiga mucaaradka ah ee Indian National Congress ayaa ku dhaleeceeyey xukuumadda Ra’iisul Wasaare Narendra Modi.
Haddaba muxuu Kumar yidhi, dowladda India iyo mucaaradka sidee uga jawaabeen, maxaase India iyo Pakistan dhex maray 7-dii May?
Xiisadda u dhaxeysa Hindiya iyo Pakistan ayaa isu rogtay iska horimaad militari 7-dii bishii May markii Hindiya ay billowday howlgalka Sindoor oo lagu bartilmaameedsaday sagaal goobood oo ku yaalla lix magaalo oo Pakistan ah gobolka Kashmir qaybtiisa ay maamusho, waxa lagu weeraray gantaallo badan .
Hindiya waxay sheegtay inay garaacday “kaabayaasha argagixisada” iyada oo ka jawaabaysa dilkii dalxiisayaasha ee 22-kii Abriil lagu dilay Pahalgam oo ah Kashmir ay maamusho Hindiya. Pakistan, ayaa dhanka kale sheegtay in tobanaan qof oo rayid ah lagu dilay weerarada gantaalada oo ay la socdeen dhowr askari oo militari ah.
Islamabad waxa ay sheegtay in ay soo ridey lix diyaaradood oo laga leeyahay dalka Hindiya si ay uga aargoosato, oo ay ku jiraan ugu yaraan saddex nooca dagaalka ee Rafale loo yaqaan oo Faransiisku sameeyo. Afhayeenka ciidamada Pakistan Ahmed Sharif Chaudhry ayaa sheegay in dhammaan diyaaradaha lagu soo riday gudaha dhulka Hindiya. Waxa kale oo dhacay dagaal xogeed, kaas oo India iyo Pakistan ay ku baayacmushtarayeen eedaymo iyo sheegasho iska soo horjeeda, balse labadooduba waxay qireen hal xaqiiqo oo ah: In Diyaaradaha labada dhinac aanu midna ka tallaabin xuduuda intii ay weeraradu socdeen.
Maalmihii xigay, dalalka deriska la ah Koonfurta Aasiya ee ku hubaysan hubka Nukliyeerka ayaa isweydaarsaday weerarro gantaallo ah oo tit-for-tat ah iyo weerarrada diyaaradaha aan duuliyaha lahayn ee midba midka kale ku qaadayo dhulalka midba midka kale ilaa laga gaadhay xabbad-joojin 10-kii Maajo. Waxaa gadh-wadeen ka ahaa madaxweynaha Maraykanka Donald Trump, kaas oo ku adkeystay inuu dhexdhexaadiyay – inkasta oo New Delhi ay diiday. Hindiya waxay ku adkaysatay in dhammaan khilaafkeeda Pakistan ay tahay in lagu dhammeeyo laba geesood oo aanay jirin cid saddexaad ku lug leedahay.
Intii lagu guda jiray siminaarka ay soo qabanqaabisay Jaamacadda Air Marshal Suryadarma ee Indonesia, Kumar wuxuu sababta toogashada diyaaradaha Hindiya ku eedeeyey Dawladiisa , wuxuu sheegay in ay is xakameeyeen laakiin markii dambe militariga Hindiya ay bedeleen xeeladaha oo ay bilaabeen inay beegsadaan xarumaha ciidamada Pakistan.
Markii ay Pakistan ay markii ugu horreysay sheegtay inay soo ridday lix diyaaradood oo laga leeyahay Hindiya 7-dii May, New Delhi si rasmi ah uma aanay xaqiijin ama beenin sheegashadaas.
Markii wargeyska caalamiga ah ee Shiinaha ee Global Times uu sheegay in Pakistan ay soo riday diyaaradaha dagaalyahannada Hindida, safaaradda Hindiya ee Shiinaha ayaa ku tilmaantay “warbixin been abuur ah”. Laakiin ka dib, saraakiisha Hindiya waxay bilaabeen inay soo jeediyaan inay lumiyeen diyaarado.
Mar ay warfidiyeenka weydiiyeen 11-kii March in Pakistan ay ku guulaysteen inay soo ridaan diyaaradaha Hindiya, Agaasimaha Guud ee Hawlgallada Cirka ee Hindiya AK Bharti wuxuu yidhi: “Waxaan ku jirnaa xaalad dagaal, khasaarahana waa qeyb ka mid ah. Faahfaahinta, waqtigan, ma jecli inaan ka hadlo taas maadaama aan wali dagaal ku jirno.
Ka dib, General Anil Chauhan , madaxa shaqaalaha difaaca ee Hindiya ayaa qirtay in diyaaradaha Hindiya ay soo rideen Pakistan, iyada oo aan la cayimin tirada diyaaradaha, intii lagu jiray waraysiyo ku saabsan golaha ammaanka ee Shangri-La Dialogue ee Singapore, kaas oo dhacay May 30 ilaa Juun 1.
Qirashada Chauhan, oo lagu sheegay wareysiyo uu siiyay wakaaladda wararka ee Reuters iyo Bloomberg TV, ayaa noqoneysa markii ugu horeysay oo sarkaal Hindi ah uu qirto in diyaarado India laga soo riday. “Waxa muhiimka ahaa waa maxay sababta khasaarahan u dhaceen iyo waxa aan samayn doono intaas ka dib,” Chauhan ayaa yidhi.
Hindiya way dhibsatay hadalka Kumar, waxaana uu ku furay saamayn iyo kacdoon. Xisbiga mucaaradka ugu weyn ee Congress-ka ayaa ka codsanayay xisbiga Modi ee xisbiga Bharatiya Janata inuu baarlamaanka u sheego khasaaraha hawada ee Hindiya ka soo gaadhay dagaalka.
“Dowladda Modi waxay marin habaabisay qaranka bilowgii – waxay ku guuldareysatay inay shaaciso khasaaraha diyaaradeed intii lagu jiray Howlgalka Sindoor,” hogaamiyaha Congress Pawan Khera ayaa ku qoray X Axadii, isaga oo ku tilmaamay faallooyinka Kumar “eedeynta” dowladda.