Maraykanka iyo Filibiin oo wada samaynaya dhoolatuskii ugu weynaa abid

0
220

Maraykanka iyo Filibiin ayaa sameynaya dhoolatuskii ugu ballaadhnaa ee abid si wadajir ah maalin kadib markii Shiinuhu soo gabagabeeyay dhoolatusyo ballaadhan oo uu ka sameeyay gudaha Taiwan.

Saddex maalmood gudahood, militariga Shiinaha ayaa ku celceliyay go’doominta Taiwan si ay uga jawaabaan hogaamiyaha jasiiradda oo la kulmay afhayeenka Aqalka Maraykanka usbuucii hore.

Washington waxay dhaleecaysay soo bandhigida Shiinaha ee awoodda dabka oo ay ku tilmaantay mid aan dheeli tirnayn, halka madaxweynaha Taiwan Tsai ay sheegtay inay tahay “mas’uuliyad darro” oo ay xaq u leedahay inay booqato Maraykanka.

Dhoolatusyada Maraykanka ayaa horay loo qorsheeyay. Saraakiisha Filibiin iyo Maraykanka ayaa sheegay in dhoolatuskan uu muujinayo sida ay uga go’an tahay nabadda iyo xasilloonida gobolka Indo-Pacific oo ah mid furan oo xor ah.

Washington ayaa bishii hore ku dhawaaqday in dhoolatuskooda sanadlaha ah ee Balikatan ay la sameynayaan Filibiin uu noqon doono kii ugu weynaa abid – oo ay ka qeyb qaadanayaan in ka badan 17,000 oo askari, oo ay ku jiraan 12,000 oo ka socda Maraykanka.

Hawlgalka Balikatan oo socon doona muddo laba toddobaad ah ayaa sidoo kale lagu arki doonaa in militarigu ay fuliyaan dhoolatus ay ku qarxinayaan markab dagaal oo si jees-jees ah u jooga badda Koonfurta Shiinaha – tallaabadan oo keeni karta cadho Shiinuhu cadhoodo.

Dhoolatusyada, si kastaba ha ahaatee, waa inaan loo arkin inay jawaab u yihiin horumarka ka socda Taiwan, sida ay sheegeen saraakiisha militariga Maraykanka iyo Filibiin.

Bishii Febraayo, Washington waxay heshiis cusub oo difaac ah la gashay Manila halkaas oo afar saldhig oo cusub oo ciidamada badda ah laga dhisi doono jasiiradaha Filibiin ee u dhow biyaha lagu muransan yahay.

Saddex ka mid ah saldhigyadan ayaa ku yaal waqooyiga jasiiradda Luzon,  oo ah dhulka ugu dhow ee Taiwan marka laga reebo Shiinaha.

Marin-biyoodyada ku teedsan dalka Filibiin iyo badda Koonfurta Shiinaha waxa ku jira qaar ka mid ah marinnada ganacsi ee ugu qiimaha badan caalamka, waxaana sannadihii u dambeeyay ka taagnaa dhul-badeed uu Shiinuhu ku muransanaa.

Isniintii, iyada oo Shiinuhu uu soo gebagebeeyey dhoolatuskiisa halkaas oo uu diyaarado dagaal iyo markab xambaara ku daad gureeyay Taiwan, Maraykanku waxa uu u diray bad-baadiyaha badda ee Koonfurta Shiinaha waxa uu ugu yeedhay xorriyadda socdaalka.

Maraykanku waxa uu USS Milius u diray jasiiradaha Spratly, oo ku yaalla aagga dhaqaalaha gaarka ah ee Filibiin balse ay sheeganayso Beijing.

Taasi waxay ka cadhaysiisay Beijing. Shiinaha ayaa Isniintii sidoo kale ka digay in iskaashiga milatari ee Maraykanka iyo Filibiin aysan fara gelinin muranka ka taagan biyaha kulul ee lagu muransan yahay.

Dhoolatuska Shiinuhu ee Taiwan ayaa la soo gabagabeeyay Isniintii. Ka dib, wasaaradda difaaca ee Taiwan ayaa sheegtay inay sii xoojin doonto “diyaargarawgeeda dagaalka”.

Madaxweyne Tsai ayaa qoraal ay soo dhigtay Facebook-ga ku sheegtay habeenimadii isniinta inay sidoo kale xaq u leedahay inay jasiiradeeda ku matasho masraxa caalamka, waxayna cambaaraysay jawaabta militariga Shiinaha ee joogitaanka Maraykanka ee ay ku tilmaantay “ficil mas’uuliyad darro ah oo quwad goboleed ah”.

Daraasiin waddan oo gobolka ah ayaa sidoo kale ka qayb qaadan doona dhoolatuska Balikatan, kaas oo socon doona ilaa 26ka Abriil. Australia ayaa soo dirtay 100 askari.

Dhoolatuska Balikatan ayaa soo kordhay sanadihii ugu dambeeyay taas oo ka tarjumaysa isbedel ku yimid walaaca amniga juqraafi ee gobolka. Sanadihii 2000-meeyadii, waxay udub dhexaad u ahayd leylinta argagixisanimada ka dib markii kooxaha xagjirka ah ee xidhiidhka la leh al-Qaacida ay weeraro bambaanooyin ah ka fuliyeen koonfurta Filibiin.

Si kastaba ha ahaatee, fidinta millatariga ee Shiinaha ee degdega ah iyo sheegashada dhul ku yaal badda lagu muransan yahay ee Koonfurta Shiinaha, gaar ahaan jasiirado badan oo Filibiin ah, ayaa keentay jawaab ballaadhan.

Doorka Filibiin ee amniga gobolka ayaa koray. Qaar badan ayaa rumeysan in korodhka gelitaanka Maraykanka ee saldhigyada Filibiin ay ku siin karaan furaha howlgallada dagaalka haddii ay dhacdo isku dhacyo hubeysan oo ka dhaca meelaha birta ah sida Taiwan ama Badda Koonfurta Shiinaha.

Madaxweynaha Philippine Ferdinand Marcos Jr ayaa ku celiyay isniintii in Maraykanku aanu awoodi doonin inuu galo goobaha militariga dhaqdhaqaaqyada weerarka.

“Dareenka Shiinaha [ee Taiwan] maaha wax la yaab leh, maadaama ay leedahay walaac u gaar ah. Laakiin Filibiin ma ogolaan doono saldhigyadayada in loo isticmaalo ficil kasta oo weerar ah. Tani waxaa loola jeedaa oo kaliya in lagu caawiyo Filibiin haddii baahidu timaado, “ayuu yidhi. .

 

Leave a Reply