Dalka Hindiya xiisad ayaa ka taagan ku saabsan Dokumanteri ama Diiwaan Filim ah oo ay diyaarisay BBC-du kaas oo loo diiday in ay daawadaan dadka Hindiya. Dokumenteriga ayaa ku saabsan doorkii uu ra’iisul wasaare Narendra Modi uu ku lahaa rabshadihii diimaha ee sannadkii 2002-dii, kuwaas oo ay dad badani ku dhinteen.
24-kii Janaury laba ka mid ah jaamacadaha ugu caansan dalka Hindiya, ayaa loo qorsheeyey in lagu soo bandhigay filimkaa, laakiin waxa hor joogsaday Xukuumada Modi.
Wararka ayaa sheegaya in boolisku ay xidheen arday wax ka barata jaamacadda Jamia Millia Islamia ee magaalada Delhi iyo Jaamacadda Jawaharlal Nehru (JNU) ee Delhi. Ardayda ayaa sheegtay in korontadii iyo internet-ka la jaray si ay u joojiyaan muujinta filimka.
Dowladda Hindiya ayaa sheegtay in Documentary-ga uu yahay “dacaayad isla markaana ujeedo gaar ah laga leeyahay.
Sidoo kale waxay ku baaqday YouTube iyo Twitter in ay xannibto dukumentiga.
Wasaaradda arrimaha dibadda ee Hindiya ayaa dhaleecaysay dukumentiga, iyada oo ku tilmaantay “qoraal dacaayad ah oo loogu talagalay in lagu riixo sheeko gaar “.
Laakiin BBC ayaa sheegtay in filimka si adag loo baadhay. Bayaan ay soo saartay BBC-da ayaa lagu sheegay in taxanahan uu baadhayo “xasaraddaha u dhexeeya Hinduuska Hindiya ee aqlabiyadda ah iyo Muslimiinta laga tirada badan yahay waxayna sahminayaan siyaasadda Mr Modi ee la xidhiidhta xiisadahaas”. Waxay intaas ku dartay in dowladda Hindiya loo soo bandhigay inay xaq u leedahay inay ka jawaabto, balse way diiday.
Qaybtii ugu horaysay ee filimkan ayaa daba socotay talaabadii ugu horaysay ee Mr Modi uu u qaaday siyaasada, laga soo bilaabo markii uu ka soo baxay darajada xisbiga Bharatiya Janata Party (BJP) ilaa magacaabistiisii madaxa wasiirka gobolka galbeedka ee Gujarat.
Waxa ay iftiimisay warbixin aan hore loo daabicin, oo ay BBC-du ka heshay xafiiska arrimaha dibadda ee UK, taas oo su’aalo badan ka keenaysa falkii Mr Modi uu ku kacay intii ay socdeen rabshadihii diimeed ee ka dhacay Gujarat 2002 ka dib markii la gubay tareen ay saarnaayeen xujay Hinduuga ah oo ay ku dhinteen daraasiin dad ah. In ka badan 1,000 qof oo u badan Muslimiin ayaa sidoo kale ku dhintay rabshadaha, waana mid ka mid ah kuwii ugu xumaa ee lagu arko Hindiya tan iyo markii ay xornimada qaateen 1947-kii.
Warbixintu waxa ay sheegtay in Mr Modi uu “si toos ah mas’uul uga ahaa” jawiga isla xisaabtan la’aanta” ee suurta gelisay rabshadaha.
Mr Modi ayaa muddo dheer diiday eedeymaha loo soo jeediyay ee ahaa in uu wax mas’uul ah ka lahaa rabshadaha, islamarkaana uusan raali gelin ka bixin rabshadaha. Sannadkii 2013-kii, guddi ka tirsan maxkamadda sare ayaa go’aamiyay in aan loo hayn caddayn ku filan oo lagu dacwayn karo.
In kasta oo dokumentiga BBC-da aan laga sii dayn Hindiya, dhowr hoggaamiye oo mucaarad ah iyo kuwa dhaleeceeya dowladda ayaa xidhiidh la wadaagay baraha bulshada.
Lataliyaha dowladda India ayaa sheegay in ay ku amartay Twitter-ka in uu joojiyo Twitter-ka lagu xidhiidhinayo filimka, halka Youtube-ka lagu amray in uu xannibo baahinta filimkaas.
Twitter ayaa BBC-da u xaqiijisay in ay xannibtay 50 qoraal oo ay ku salaysay codsi ka yimid wasaaradda warfaafinta iyo baahinta Hindiya 20-kii January ee hoos imaanaya sharciga tignoolajiyada macluumaadka ee dalkaas.
Af-hayeen u hadlay YouTube ayaa sheegay in muuqaalka “ay ka mamnuucday BBC-du inuu soo baxo sababo la xidhiidha sheegashada xuquuqda daabacaada”. Af hayeenka BBC-da ayaa yidhi: “Sida caadiga ah dhaqanka, waxaan raacnaa nidaamka si aan meesha looga saarno gelinta sharci darrada ah ee wax kasta oo BBC ah.”
Ururka ardayda JNU ayaa sheegay in ay qaban doonaan baadhitaan kale oo dokumentiga ah. Dhowr hay’adood oo Hindi ah ayaa sidoo kale sameeyay baadhitaanno maalmihii la soo dhaafay ama waxay ku dhawaaqeen inay qorsheynayaan inay sidaas sameeyaan.