Hargaysa (Dawan): Wasiirka wasaaradda ganacsiga iyo maalgashiga Somaliland Dr. Muuse Qaasim, ayaa shalay xadhiga ka jaray xarun cusub oo ay magaaladda Hargeysa ka furatay shirkadda duulimaadyadda diyaaradaha ee BACHA Travel Agency oo fadhigeedu yahay dalka Jabuuti.
Xaflad loo sameeyay furitaanka xaruntan cusub ee ay shirkadda BACHA Travel ka furatay Hargeysa, oo lagu qabtay isla caasimadda Hargeysa, waxaa ka soo qaybgalay guddoomiyaha xisbiga Kulmiye ahna, mushaharaxa madaxweynaha, wasiirka ganacsiga iyo Dr. Maxamed Faarax Ducaale, wasiiru-dawlaha wasaaradda maaliyadda, wasiiru-dawlaha wasaaradda shaqadda iyo arrimaha bulshadda Cabdi Daahir Camuud, wasiir ku xigeenka wasaaradda cadaaladda, wasiir ku xigeenka wasaaradda duulista iyo hawadda, guddoomiyaha garabka haweenka ee xisbiga KULMIYE Canab Cumar Ileeye, salaadiin, dhalinyarro, siyaasiyiin iyo marti sharaf kale.
Wasiirka wasaaradda ganacsiga iyo maalgashiga caalamiga ah Dr. Muuse Qaasim, oo hadal ka jeediyay xafladaasi ayaa ka waramay kaalinta ay dhaqaalaha dalka kaga jiraan shirkadaha ganacsiga ee gaarka loo leeyahay iyo doorka ay ka qaataan shaqo abuurka dhalinyaradda, iyo sida loogu baahan yahay in la dhiiri geliyo.
Dr. Muuse Qaasim, waxa uu sheegay in ay ka wasaarad ahaan soo dhaweynayaan isla markaana wixii ay uga baahdaan uga caawinayaan shirkadan BACHA Travel Agency iyo shirkadaha kale ee soo kordhaba, si ay uga qayb qaataan shaqo abuurka dhalinyaradda.
Wasiirka oo arrimahaasi ka hadlayayna waxa uu yidhi “Dalkeenna dhaqaalihiisa haddii aad u fiirsato 90% waxaa gacanta ku haya ganacsatadda. Markaa 90% dadka la rabo in ay shaqo siiyaan dhalinyaradda waa ganacsatadda iyo shirkadaha gaarka loo leeyahay. Dawladu dhaqaalaha ay gacanta ku haysaa kama badna 70%. Markaa taasi waxay muujinaysaa in aanay dawladu shaqooyin badan haynin.
Dhalinyaradeenu si aanay u tahriibin waa in aynu dhiiri gelinaa ganacsiga. Ganacsiyadda aynu dhiiri gelinayno waxaa ugu horeeya ganacsiyadda ay da’ayartu waddo, ee inta badan maskaxaha la tuujiyay ka socota. Waayo ganacsiyadda qaarna waa kuwo malaayiin dollar u baahan, qaarna waa kuwo maskaxo la tuujiyay ka yimid, sida shirkadan duulimaadyadda ee BACHA oo kale”.
Wasiirku waxa uu intaasi ku daray in ay ka xukuumad ahaan taageerayaan shirkadaha ganacsiga ee gaarka loo leeyahay iyo sidoo kale ganacsatadda yar yare e soo koraya.
“Anigu aad ayaan u jeclahay, una dhiiri geliyaa, dhalinyaradda ganacsiyadda abuuraysa, meherad kasta oo ay furayaana waan tagaa. Waxa keliya ee aan u qaban karaanna waa in aan dhiiri geliyo. Runtii waxaa loo baahan yahay in waxyaabo badan loo fududeeyo, oo laga dhaafo dhalinyaradda ganacsiyadda cusub abuuraysa, inta ay hanno-qaadayaan.
Gabadha hawshan hirgelisayna aad ayaan ugu mahad naqayaa, waanan soo dhawaynayaa, wixii aanu kula qaban karnana waanu kula qabanaynaa. Waa Innantii u horaysay ee shirkad duulimaadyo ah samaysay, waa in aanu ku dhiiri gelino, wixii lagula qaban karana lagula qabto”ayuu yidhi wasiirku.
Sidoo Hibo Baashe Xasan, oo ah mulkiilaha shirkadda BACHA Travel Afency, oo iyadna halkaasi hadal ka jeedisay ayaa warantay waxyaabaha ku dhaliyay in ay xaruntan cusub ka furto Somaliland. Waxaanay sheegtay in shirkadda BACHA xarunteedda koowaad ay ku taallo dalka Jabuuti, tan ay Hargaysa ka furtayna ay noqonayso tii labaad.
Iyadoo arrimahaasi ka hadlaysayna waxay tidhi “Xafiiskan cusub ee shirkadda BACHA Travel waa xafiiskii labaad ee Hargaysa iyo Jabuuti isku xidhayay, kii u horeeyay waxaan ka furay dalka Jabuuti. Waxaa igu dhiiri geliyay in aan Hargaysa ka furro xaruntan cusub horumarka balaadhan ee ka socda, ee ay gaadhay.
Wadankan Somaliland anigu umaan iman in aan ka shaqaysto, balse waxaan u imid in aan u shaqeeyo, dalkayga horumarkiisana ka qayb qaato”.
Hibo Baashe Xasan, waxa kale oo ay faahfaahin ka bixisay shirkadda BACHA Travel Agency iyo adeegyadda ay bixiso. “Haddii aan wax yar sharaxaad idinka siiyo shirkadan BACHA Travel iyo sida ay u shaqayso, waxaanu samaynaa oo aanu iibinaa Tigidhada. Waxa kale oo aanu leenahay qaybta adeegga dalxiiska, iyo bixinta Fiiseyaasha ama dal ku galka, iyo wixii looga baahan yahay dalxiiska iyo dal ku galka.
Waan idiinka mahad naqayaa wakhtigiina qaaliga ah ee aad halkan iigu timaadeen, aad iyo aad ayaanad ugu mahadsan tihiin in aad ii timaadeen, oo aad ii garab joogteen, oo aad I dhiiri geliseen. Waanan ku faraxsanahay in aad munaasibadan furitaanka nagala soo qayb gashaan” ayay tidhi Hibo Baashe.
Guddoomiyaha xisbiga KULMIYE ahna musharaxa madaxweynaha Muuse Biixi Cabdi, oo hadal ka jeediyay munaasibadaasi ayaa sheegay in wasaaradda ganacsiga loo baahan yahay in ay dhiiri gelin iyo taageerro u samayso shirkadaha iyo ganacsiyadda cusub eek u soo kordha dalka.
Waxaanu yidhi “Aad iyo aad ayaan ugu hambalyaynayaa, una soo dhawaynayaa shirkadan cusub ee BACHA Travel Agency, waanan ku faraxsanahay in ay xafiis ka furato Hargaysa, waanan u ducaynaynaa. Waana horumar dalka u soo kordhay. Waxaanan ka codsanayaa wasiirka wasaaradda ganacsiga oo ay toos u hoos timaado in uu dhiiri gelin badan u sameeyo shirkadan soo kordhay iyo ganacsiyadda kale ee soo kordhaba. Aad iyo aad ayaanan mar labaad ugu hambalyaynayaa Hibo Baashe shirkadan ay furtay”.
Shirkadaa duulimaadyadda ee BACHA Travel Agency oo xaruntoodu tahay magaaladda Jabuuti, ayaa dhawan waxay Hargeysa ka bilaabi doonta aduulimaadyadda Dubia ilaa Hargeysa, Jabuuti iyo Hargeysa. Intii ay munaasibadaasi socotay ayaa waxa dadkii madasha fadhiyay loo dhigay bakhtiyaa nasiib hal tigidh oo bilaash ah. Waxaana ku guulaystay wiil dhalinyarro ahaa oo ka mid ahaa dadkii xafladda ka soo qaybgalay, iyadoo isla goobta lagu gudoonsiiyay tigidhkaasi.
By: Khadar Cabdi Muuse
Dawannews Hargeysa office
